Günlük uyku ve uyanıklık düzeninin kontrol edilmesine yardımcı olan sirkadiyen ritim, her canlıda bulunur ve aydınlık-karanlık gibi bazı faktörlerden etkilenir.

Sirkadiyen ritim ile beyin, ortama göre sinyaller alır ve belirli hormonları harekete geçirir, vücut ısısını değiştirir ve metabolizmayı kişiyi uyanık tutmak veya uykuya çekmek için düzenler.

Birçok dış etken veya psikolojik sorun, uyku problemlerine neden olabilir ve bu da sirkadiyen ritimde bozulma ile sonuçlanabilir. Sağlıklı alışkanlıkları önemsemek ve uygulamak, vücudunuzun bu doğal ritmini bulmanıza ve sürdürmenize yardımcı olacaktır.

Sirkadiyen Ritim Nasıl Çalışır?

Sirkadiyen ritim vücuttaki dört biyolojik ritimden biridir. Vücutta sirkadiyen ritmi oluşturan birkaç bileşen vardır. 

  •  Hücreler

Beyinde yer alan hücreler aydınlık ve karanlığa yanıt verirler. Ortamda oluşan değişikler, gözler aracılığı ile beyne iletilir ve bunun sonucunda beyinden diğer hücrelere uykulu veya uyanıklık ile ilgili sinyaller gönderilir. Bu hücreler daha sonra beynin diğer bölümlerine de sinyal göndererek beynin dinlenme durumuna geçmesini engeller ve bu da sizi daha yorgun veya uyanık yapan diğer işlevleri etkinleştirir. 

  • Hormonlar

Melatonin ve kortizol gibi hormonlar sirkadiyen ritminizin bir parçası olarak artma ve azalma gösterir. Melatonin sizi uykuya hazırlayan bir hormondur. Vücudunuz bu hormonu geceleri daha fazla salgılar. Kortizol ise uyanık kalmanızı destekleyen bir hormondur ve vücudunuz kortizolü sabahları daha fazla üretme eğilimindedir.

  • Diğer Faktörler

Saydığımız faktörlerin dışında daha birçok faktör de sirkadiyen ritminizi etkileyebilmektedir. Buna örnek olarak vücut ısısını ve metabolizmayı verebiliriz. Ateşiniz uyurken düşer ve uyanık olduğunuz saatlerde yükselir. Ek olarak, metabolizmanız gün boyunca farklı hızlarda çalışır.

Sirkadiyen ritminiz çalışma saatlerinize, fiziksel aktivitenize, stres ve kaygınıza, alışkanlıklarınıza veya yaşam tarzınıza göre sürekli değişiklik gösterir. 

Yaş ise sirkadiyen ritminizi etkileyen başka bir faktördür. 

Sirkadiyen Ritmi Hangi Faktörler Değiştirebilir?

Birçok faktör sirkadiyen ritminizi bozabilir. Bu sebeple yaşam tarzınızdan kaynaklanan ihtiyaçlarınız ile biyolojik saatiniz çatışabilir. Bunun nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Gündüz olmayan mesai saatleri ve geç saatlere kadar çalışma 
  • Düzensiz çalışma vardiyaları
  • Farklı zaman dilimine sahip ülkelere yapılan seyahat
  • Geceleri geç yatıp ve sabahları da erken uyanmayı teşvik eden bir yaşam tarzı
  • İlaçlar
  • Stres
  • Psikolojik stres
  • Beyin hasarı, bunama, kafa travmaları veya körlük gibi sağlık sorunları
  • Kötü uyku alışkanlıkları, düzenli bir uyku programına sahip olmamak, gece geç saatlerde yemek yemek, yatma saatine yakın ekrana çok maruz kalmak veya rahat bir yatağa sahip olmamak.

Bu bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!